ირინა მაკარიძე

„ქართული ოცნების“ უცნაურ და შერჩევით სამართალზე, შიშის დანერგვის მცდელობასა და მასობრივ რეპრესიებზე, ასევე გამოსავლის გზებზე „ქრონიკა+“-ს  ესაუბრება იურისტი კახა წიქარიშვილი:

_ ბატონო კახა, ცოტა ხნის წინ ერთი მილიონი ლარის გირაო შეუფარდეს დიდი ოდენობით უკანონო ქონების ლეგალიზებაში ბრალდებულ ორგზის პრემიერს, თავდაცვისა და შს ყოფილ მინისტრ ირაკლი ღარიბაშვილს.  ამასთან, ჩხრეკები ტარდება სუს-ის ყოფილი უფროსისა და მისი გარემოცვის სახლებში; დაკავებული არიან გრიგოლ ლილუაშვილთან დაკავშირებული პირები, როგორც ამას გამოძიება აცხადებს. რას იტყვით „ოცნების“ მიერ წარმოებული კორუფციის წინააღმდეგ ბრძოლის შესახებ?

_ ცოტა ხნის წინ მე გამოვიტანე მოსამართლე ბესო ალავიძესთან ინტერვიუ, სადაც ის საუბრობს, რომ მას შესთავაზეს ფული კონკრეტულ საქმეებთან დაკავშირებით, მოხდა მასზე ზეწოლა ზემდგომი თანამდებობის პირებისგან, ასახელებს უამრავ ადამიანს, საუბრობს უამრავ ფაქტზე, რომელიც ადვილად გადამოწმებადია, საუბარია ცოცხალ მოწმეებზე, რომლებსაც შეიძლება დაესვას ეს შეკითხვები, მათ შორის მოქმედ მოსამართლეებს. ირაკლი კობახიძემ ამაზე თქვა, რომ ეს არის ტყუილი, ფანტაზიები და გამოძიება ამაზე არ უნდა დაიწყოს. „ოცნების“ ბევრი მომხრე ამ ნარატივს იმეორებს, პროკურატურას ჯერ ამ საკითხზე გამოძიება არ დაუწყია. კითხვა ჩნდება: თუ აღმოჩნდა, რომ უმაღლესი თანამდებობის პირი, ირაკლი ღარიბაშვილი და მისი გარემოცვა იყო გარეული კორუფციაში, აქ საუბარია „ქართული ოცნების“ ხელისუფლებაში ყოფნის უდიდეს პერიოდზე, რატომ მაინცდამაინც ბესო ალავიძე არის მატყუარა? თუკი აჭარის მთავრობის ყოფილმა მეთაურმა თორნიკე რიჟვაძემ თავში დაიხალა ტყვია, ასევე დავით გოგობერიშვილმა, გლდანის ციხის ყოფილმა უფროსმა, ტყვია დაიხალა, ერთი დაიღუპა, მეორე გადარჩა, მაშინ რატომ არის ბესო ალავიძე მატყუარა, რომელიც ამბობს, რომ თავის ჩამოხრჩობას აპირებდა სასამართლოში, სანამ თავზე არ დაადგა მურუსიძე და არ უთხრა, რომ ჩამოაშორა იმ საქმეს, რომლის გამოც იყო ეს დაპირისპირება? ბოლოს და ბოლოს, იმის გაგება მაინც ხომ შეიძლება, რომ გადაამოწმონ, ჩამოართვეს თუ არა საქმე და გადასცეს სხვა მოსამართლეს? ასეთი უტიფარი ორმაგი სტანდარტი როგორ შეიძლება არსებობდეს სახელმწიფოში, რომ თურმე ბესო ალავიძე იტყუება და რასაც თვითონ ამბობენ, ის არის ფაქტები?! ირაკლი კობახიძეს რატომ აქვს ამის უფლებამოსილება, პროკურატურას უთხრას, გამოძიება დაიწყოს თუ არა დაიწყოს?! კობახიძე ამბობს, რომ ეს არის ტყუილი და ამიტომ პროკურატურა არ იწყებს გამოძიებას, ასეთი აბსურდის ვითარებაში ვცხოვრობთ. რაც შეეხება ირაკლი ღარიბაშვილისთვის გირაოს შეფარდების ფაქტს, აქ შეიძლება შევადაროთ ორი საქმე ერთმანეთს: მზია ამაღლობელის, რომელიც ასევე სისხლის სამართლის საქმე იყო და ირაკლი ღარიბაშვილის, რომელიც ასევე სისხლის სამართლის საქმეა. პროკურატურამ დაასაბუთა და სასამართლომ გაიზიარა, რომ თურმე მზია ამაღლობელი შეიძლება გაიქცეს, გაანადგუროს მტკიცებულება და შეიძლება ჩაიდინოს განმეორებითი დანაშაული. ანუ კიდევ შემოარტყას ხელი პოლიციელებს და მზია ამაღლობელი ჩასვეს ციხეში და ირაკლი ღარიბაშვილი, რომლის საქმეშიც მტკიცებულებები ჯერ შეკრებილი არ არის ბოლომდე, რომელშიაც უამრავი მოწმეა დასაკითხი, უამრავი მტკიცებულებაა გამოსაკვლევი, ღარიბაშვილი, რომელსაც მართლაც აქვს შესაძლებლობა გაიქცეს ან მოწმეებზე ზემოქმედება მოახდინოს, ის გამოუშვეს გირაოს სანაცვლოდ! ასეთ აშკარა უსამართლობასთან და ორმაგ სტანდარტთან გვაქვს საქმე. ეს არის შერჩევითი მართლმსაჯულება.

_ რაც შეეხება რეპრესიებს სამოქალაქო აქტივისტების მიმართ, 17 ოქტომბრის მერე ასზე მეტი სამოქალაქო აქტივისტია გზის გადაკეტვისა თუ პირბადის ტარების ბრალდებით დაკავებული, მათ კონვეირული წესით ასამართლებს სასამართლო, ამის შესახებ რას იტყვით?

_ უსამართლობა ადამიანში იწვევს სხვადასხვა განცდას, მათ შორის, არის აღშფოთება ან შიში. თუკი აღშფოთებული ადამიანი გარეთ გამოდის და აპროტესტებს, შეშინებული ადამიანი შედის სახლში. „ქართული ოცნება“ ცდილობს, რომ უსამართლობის მეშვეობით დათესოს შიში. გასული წლის ნოემბრამდე „ქართული ოცნების“ პოლიტიკა იყო ის, რომ წარმოეჩინა თავი, როგორც სამართლიანი სახელმწიფო. ის ცდილობდა, რომ უსამართლობა ყოფილიყო შეფუთული სამართლიანობის საფარქვეშ, თუმცა ნოემბრის მოვლენების დროს, მასობრივი აქციების პერიოდში, „ქართულმა ოცნებამ“ თავი დაანება უსამართლობის შენიღბვის პოლიტიკას და თქვა, რომ კი, მე ვიქნები უსამართლო, მაგრამ ვერაფერსაც ვერ იზამთ, ვინც ხმას გაიღებთ, ეს უსამართლობა მოგხვდებათ ცხვირში; იქნება ეს უსამართლო ჯარიმა, დაკავება, სამსახურიდან უსამართლო განთავისუფლება, დარბევა, რეპრესია თუ სხვა. ანუ „ქართულ ოცნებას“ აღარ აინტერესებს, საზოგადოება ამას როგორ აღიქვამს. მისთვის მთავარია, ადამიანები შეაშინოს. მან აირჩია შიში _ როგორც მართვის პოლიტიკა. თავიდან დაიწყეს მომიტინგეებზე ფიზიკური ძალადობა, მაგრამ ამან ვერ შეანელა პროტესტი. შემდეგ არ ვიცი, „ქართულმა ოცნებამ“ თვითონ მოიფიქრა თუ რუსეთიდან ან ბელარუსიიდან ისწავლა, მიზანში ამოიღო უკვე არა მასა, არამედ პროტესტის ცალკეული მონაწილე, ინდივიდი. ეს აღმოჩნდა საკმაოდ ეფექტიანი. ანუ კამერებმა სახელები და გვარები დაარქვეს ადამიანებს და ამ სახელებსა და გვარებს გაუგზავნეს ჯარიმები, ხოლო როდესაც ადამიანებმა დაიწყეს სახის დაფარვა, რომ კამერებისგან სახე დაეცვათ, ამის შემდეგ შემოიღეს ახალი კანონი, რომ სახის დაფარვა იქნებოდა ადმინისტრაციული დანაშაული. ამანაც ვერ იმუშავა და ჯარიმებმა ვეღარ გააჩერა ხალხი. ჯარიმებში მოექცა ათასობით ადამიანი. უცნობია, საერთო ჯამში, რამდენი ადამიანი დაჯარიმდა. ამის შემდეგ უკვე ხელისუფლება იწყებს ახალ ზომებს, _ ეს არის დაკავებები. აქაც ხელისუფლება დგას კიდევ ერთი დილემის წინაშე _ მას უნდა, ხალხი დააშინოს, მაგრამ აღმოჩნდა, რომ 15-დღიანი პატიმრობა არ არის დამაშინებელი. თუ ციხეში არ არის არაადამიანური მოპყრობა, მაშინ ხალხს 15 დღის ციხეში გატარების არ ეშინია. თუ „ქართული ოცნება“ გადავა პატიმრების მიმართ არაადამიანურ მოპყრობაზე, რომ დააშინოს ისინი, ამ შემთხვევაში ის მოჭრის იმ ტოტს, რომელზედაც ზის. ეს ტოტი არის: „აბა, მიშა გინდათ?!“ ამით ის დაკარგავს იმ ერთადერთ უპირატესობას, რაც წინა ხელისუფლებასთან შედარებით ჯერ კიდევ შერჩა.

_ პარტიებისა და ინდივიდებისათვის პოლიტიკური საქმიანობის აკრძალვის გადაწყვეტილების შესახებ რას იტყვით?

_ ძალიან ეჭვი მეპარება, რომ კონსტიტუციურად ამის დასაბუთება შეძლონ, მაგრამ პოლიტიკურ ველზე ეს რა შედეგებს მოიტანს, ამის შეფასება არ შემიძლია. როგორც მოქალაქე ანტიპათიით ვარ განწყობილი როგორც „ქოცების“, ასევე „ნაცების“ მიმართ. ეს უკავშირდება განსაკუთრებით სასამართლო სისტემას. დღევანდელი სასამართლო შექმნეს „ნაცებმა“ და გადაიბარეს „ქოცებმა“. პრობლემა ის არის, რომ ის „ნაცები“, რომლებმაც შექმნეს ეს სისტემა, დღემდე არ ამბობენ, რა არის ამ სასამართლო სისტემის  მამოძრავებელი ბერკეტები, ჭანჭიკები, ვინ არის ჩინჩლაძე, ვინ არის მურუსიძე, როგორ მუშაობდა ეს კლანი მათ დროს? დღემდე არ უთქვამთ ეს „ნაცებს“ და ეს მე ძალიან მაღიაზიანებს და მათ წინააღმდეგ განმაწყობს. დღეს მოქმედი მონსტრი, რომელიც სასამართლო კლანის სახით შექმნა „ნაცმოძრაობამ“, დღემდე არ არის მათ მიერ მხილებული. ჩემი აზრით, ეს სისტემა შექმნა მიხეილ სააკაშვილმა და მან იცის ამ სისტემის ყველა ჭანჭიკი, მან უნდა ისაუბროს ამის შესახებ, დააგვიანა კიდეც ამის შესახებ საუბარი. 

_ თქვენ, როგორც პროტესტის აქტიური მონაწილე, შექმნილი ვითარებიდან გამოსავალს სად ხედავთ?

_ ჩემი აზრით, უდიდესი შეცდომა იყო, რომ პროტესტის სათავეში ვერ დადგნენ მორალური ავტორიტეტები. ამ პროტესტის სათავეში რომ ყოფილიყვნენ ისეთი ადამიანები, რომლებსაც ვერ მიაწებებ ვერც „ნაცობას“, ვერც „ქოცობას“ და საზოგადოებაში აქვთ რეპუტაცია, ეს პროტესტი იქნებოდა წარმატებული და შესაძლოა, ხელისუფლებაც შეეცვალა მას, რადგან პროტესტს აქვს უზარმაზარი სახალხო მხარდაჭერა. მაგალითად, როდის გახდა მურთაზ ზოდელავა სახალხო ლიდერი? ჩვენ რომ რუსთაველზე დავდივართ და გავიძახით „უსამართლო სასამართლოს“, ამ დროს როგორ შეიძლებოდა ჩვენი ლიდერი ყოფილიყო მურთაზ ზოდელავა, რომელიც იყო წინა ხელისუფლების გენერალური პროკურორი და იუსტიციის უმაღლესი საბჭოს წევრია?! ვინ ჩათვალა, რომ ის უნდა გაძღოლოდა პროტესტს? ეს იყო შეცდომა თუ პროვოკაცია ვიღაცების მხრიდან, მე არ ვიცი, მაგრამ ვიცი, რომ პროტესტის სათავეში არ მოექცნენ მორალური ავტორიტეტები. ახლა გამოსავალი არის ის, რომ პროტესტმა უნდა გააგრძელოს თვითორგანიზება და მის სათავეში უნდა მოექცეს ხალხი, რომელსაც არ აქვს შებღალული რეპუტაცია. გარდა ამისა, ამ ხალხმა, რომელსაც აქვს რეპუტაცია საზოგადოებაში, უნდა შექმნას ე. წ. ჩრდილოვანი მთავრობა.

_ ეს რისთვის არის საჭირო და ვინ უნდა იყვნენ ამ ჩრდილოვანი მთავრობის წევრები?

_ ეს უნდა იყოს ადამიანების ჯგუფი, რომელსაც აქვს სანდოობა და საზოგადოებისთვის წარმოადგენს მორალურ ავტორიტეტებს. ეს იქნება ერთგვარი ტექნიკური მთავრობა, გინდ „ჩრდილოვანი მთავრობა“, ერგვარი ალტერნატივა ხელისუფლების. ეს მხოლოდ ჩემი აზრი არ არის და ამის შესახებ ვმსჯელობთ პროტესტის მონაწილეები ერგვარი „ანტიკრიზისული პლატფორმის“ ფარგლებში. თუ მსგავსი მორალური ავტორიტეტები არ ჩაუდგნენ სათავეში პროტესტს, ის ვერ მიიღებს საჭირო მხარდაჭერას. საზოგადოება ამას ასე უყურებს: „ახლა, მართლაც რომ წავიდეს „ქართული ოცნება“ ხელისუფლებიდან, რა იქნება მერე?“ ამ კითხვას დამაჯერებელ პასუხს ვერავინ სცემს. არსებობს ყველაზე ცუდი სცენარებიც, ქაოსისა და არეულობის საფრთხე, რაც ჩვენ გამოცდილი გვაქვს გასული საუკუნის 90-იან წლებში. ეს შიში არსებობს. საზოგადოებაც შესაბამისად ფიქრობს: „მე რომ ქუჩაში გავიდე და მართლაც შეიცვალოს ხელისუფლება, მერე ხომ შეიძლება უარეს დღეში ჩავვარდეთ?“ ეს ხელს უშლის ბევრ ადამიანს ქუჩაში გამოსვლისა და პროტესტის მხარდაჭერისგან. ამიტომ საჭიროა, ამ კითხვას პასუხი გაეცეს.